分享

滇东北苗族古歌《舞木姚稻》,一个不该被遗忘的苗族古歌故事

 三苗网 2020-09-14

 招聘  

 乡村振兴 

  图书  

 十佳苗歌 

《舞木姚稻》(Nggut Mub Yaos Daol,苗语音译人名),是滇东北次方言苗族传唱已久的古歌,讲述“舞木姚稻”的身世故事。

该古歌从时间、人物等分为三首:

第一首《Yeul Ndangl》,讲述“舞木姚稻”的父亲“爷党”从苗族军队大将沦落到四处逃难,最后抛弃妻儿远走他乡。

第二首《Box Ndangb Nies Ndangx》是讲述“舞木姚稻”的母亲“党聂荡奶奶”在“爷党”走了之后带着孩子们从“中原”地区辗转来到今贵州毕节威宁县一带,后又被外族抓去做奴隶,历经千辛万苦,终于得以与家人团聚的故事。

第三首是《Nggut Mub Yaos Daol》,讲述“舞木姚稻”和其家人因为生活困难,差点被母亲卖掉的故事。

至此,母亲便回了家,然后女儿去了父亲(Yeul Ndangl)的亲戚家去,在这之后“党聂荡奶奶”被他族抓去做奴隶,两个儿子长大成人之后将其买回来,一家人团聚之后,两个儿子想着又去把姐姐“舞木姚稻”请回来团聚,一家人团聚之时,姐姐道出了当初自己躲在远处听到了母亲骂她的话,如今一家人终于得以团聚,冰释前嫌了。

这首古歌以主人公“舞木姚稻”的身世经历,反映了当时苗族人民面对窘迫的生活困境时的无奈之举,对于苗族人来说,每每听到这首歌时,都不禁流下心酸的泪水。


滇东北苗族古歌《舞木姚桃》


NGGUT MUB YAOS DAO

   舞   木   姚   稻

歌师 | 张绍成

(yi) xaot nad lak zeul lol baob

今年的事情今年晓,

Baob raot guk Box Ndangb Nies Ndangx niob draok guk lad sib bwb ghangb gix yangx (ou)

党聂荡奶奶搬到羊街,

At jangt guk zid lal niex gik zid xaot

怎知今年厄运又连连,

Zad gik zid zof Box Ndangb Nies Ndangx mis yib ndlieb (yi)

厄运来到党聂荡奶奶家。

Yik jik guk Box Ndangb Nies Ndangx lad gik det lad gik daok

党聂荡奶奶准备好,

Daok gik keuk Nggux Mub Yaos Daol sit lol daif

欲将舞木姚稻贩卖掉,

Daif jox lol maol (a)

也想卖掉舞木姚稻,

At jangt guk raot guk box ngaox Nggut Mub Yaos Daol lak daok hnod

舞木姚稻无意中知晓,

Nggut Mub Yaos Daol raot guk kheut sok lit   

舞木姚稻呀无可是从,

Nik khaib byuk saod (yi)

舞木姚稻夜晚难入眠。

Nggux Lad Mub Yaos Daol gik keuk dieb mib cot dlok sik lol hnangd

起身穿好裙子和花衣,

Kheut saod sib saok ghwx draot (a)

披上蓑衣又将鞋穿好,

(a)Seud guk bib lub bik lwl lad maol dangk

急急忙忙起身出门去,

(a)Nggut Lad Mus Yaos Daol hnod (o)

舞木姚稻无意还听见,

Hnod guk ghangb lad nies (liex) ghas dlaox guk lak hnik

母亲矗立门口张口说,

Hnik guk Nggut Lad Mus Yaos Daol dix Yeul Lit Ndangl draix zid dub gik dub

爷党还有弟兄和姊妹,

Dik gik niob lad hmaob lit jangt Hmaob Baix Hmaob Baox dib (yi)

弟兄姊妹住在卯白卯堡地,

Nggut Mus Yaos Daol gik drangs bib lwb bik lwx

舞木姚稻急忙跑出门,

Gik bwt drak Hmaob Baix Hmaob Baox dib (yi)

起身跑往卯白卯堡地。

At jangt guk cat git bob zos ghak dangd nis naox caik

转眼已到正午用餐时,

Jik Box Niex Ndangb lak drod (ndros) hnik

党聂荡奶奶这时说道,

At jangt lad zos ghab lad dangd nis naox lak caik hak

眼看这会就要吃午饭,

Hxid bos guk Nggut Lad Mus Yaos Daol drod lol ngax (yi)

不见舞木姚稻回家来。

Box Ndangb Nies Ndangx gik nied lik zik draik drod ndyul

党聂荡奶奶抽泣回想到,

Daok guk Nggut Mus Yaos Daol gik yib lwb

舞木姚稻只身一人啊,

Dus guk gus Nggut Lad Mus Yaos Daol ndok daok hnod jik

舞木姚稻可能已听见,

Guk Nggut Lad Mus Yaos Daol seud bwb

舞木姚稻已经出门了。

Hxid baob guk Nggut Lad Mus Yaos Daol gik dlak sax gub ndub lit jangt

不知舞木姚稻去何处,

Leuf guk lak gud hxid baob

怎样去的我也不知道。

Dlak sangb (sax) gub ndub lit jangt gud lad maol ntried (yi)

无论天涯海角也要寻,

Guk Box Lax Ndangb Nies Ndangx daik lad drod ndyus

党聂荡奶奶又想到,

Yeul Ndangl lad gid dix dik gik niob lad Hmaob Baix Hmaob Baox dib

爷党家族住在卯白卯堡地。

Niob guk lix hmaob lix njiex dib

那是苗族聚居地,

Dud gos guk Nggut Lad Mus Yaos Daol yik dis drak guk Hmaob Baix Hmaob Baox dib leuf

舞木姚稻可能去了卯白卯堡地,

Nggut Lad Mus Yaos Daol guk yis dis Hmaob Baix Hmaob Baox dib (yi)

舞木姚稻兴许已到卯白卯堡地,

Box Lad Ndangb Nies Ndangx gik seud ghad bwb ghak ntaok lit mul drangs

党聂荡奶奶急忙站起身,

Ndrangs drak guk dlak lad Hmaob Baix Hmaob Baox (yi)

跑向卯白卯堡地,

Maol gik zos ghab lad dangd nis naox suk yid

奶奶走到中午用餐时,

At gik nzib sad ndraos lad ndux gid yid

路边遇到外族生意人,

Box Lad Ndangb Nies Ndangx git zangt lad njaox lul

党聂荡奶奶张口来询问,

Lol nus Gik Nob sad ndraos lad job dub dit vaox gik lad yib lwb yid

张口询问外族小伙子,

Gis diek bos gok gus Nggut Lad Mus Yaos Daol qaok vais nid

可见舞木姚稻过此处,

Sad ndraos lad job dub dit vaox dub dais lit gaob dub dais sod zangk lad njaox lol luk dib

外族小伙张口来回话,

Gis Nggut Lad Mus Yaos Daol gud hxid baob

你家舞木姚稻我不知,

Max yib lax lwb dib ngaob guk hxid dlangb dus dux hlad yid

但有一位身材苗条女,

Hnangd diek mib cot dlok qaok gud haib nid vangx

身着衣裙经过我这里,

Jik lad Box Nies Ndangx seud ghad bwb ghat ntaok seud maol drangs

奶奶听闻起身往前跑,

Dis drak Hmaob Baix Hmaob Baox dib (yi)

来到卯白卯堡地。

Maol guk zos ghab dangb guk hmok ndux yid

走到夜幕降临天黑时,

Cangd ndux jik baob draob draob dangk       

太阳此时已经落下山,

Box Lad Ndangb Nies Ndangx ntried njik lak hxid bos ntried nghwx lak hxid bob

奶奶找上找下不见影,

Zaok ndux lak gik zaok lad lik njak zaok ndux zaok lik yos

夜幕缓慢降临到地面,

Ak dangk jik Box Lad Ndangb Nies Ndangx sit hnod guk ghad jaok ghax

党聂荡奶奶听到喜鹊叫,

Zak gik jab ghad ngaob lit nid zak lik kub gad lit

心中着急寻不得。

Box Ndangb Nies Ndangx bais ghangb kaob lik maol ntried

林子里面奶奶找不到,

Bais ghaos kaob lak maol ntried <yi>

林子外面奶奶找不到,

Lak ntried hxid bos

无论如何也找不到,

Dangk jik Box Ndangb Nies Ndangx yul daik ok lad sied lit nik dik

党聂荡奶奶又气又累,

Lad daik drod hxak dik keuk lak hxit nid

党聂荡奶奶来说道,

Hxit jik bid ndrod hxak

怎么听不见响声呢?

Box Ndangb Nies Ndangx hxit

党聂荡奶奶又说道,

Daok mok guk gud keut Ndraox Lad Ghwb Ndraox Ghwx dais hxak

我愿拿道勾道够买,

Gud zib guk Nggux lad Mus Yaob Daox jiek ndros gud ak lit gaob lol at sod <yi>

留下舞木姚稻与我做针线。

At jik guk zaok ndux zaok lit yos

黑夜缓缓席卷了大地,

At guk Box Lax Ndangb Nies Ndangx lak hxik

党聂荡奶奶又说道,

At ndyus guk bib lad ndaok daid nies dlid

想要打你这母狗,

Gis maol ntried ded leb zod fek naox ded leb zod fek haok jik yas

让你被那野兽吃了去,

Gid maol dras 

路   走  完

注:

1,bib lub bik lwl,状词,急急忙忙又轻巧灵活的样子。

2,Yeul lit Ndangl,爷党,传说是以前苗族人镇守城门的前辈,因为喝酒误事,带着妻儿逃跑了,最后又因为外族的欺压不得已离开了妻儿,是舞木姚稻的父亲。

 3,Hmaob Baix Hmaob Baox dib,卯白卯堡地,苗语音译地名,爷党离开之后,党聂荡带着几个孩子搬迁往威宁一带,所以此地应在威宁,具体位置无考证。

作者简介:

张杰,苗族,贵州六盘水人,现就读三峡大学中国少数民族语言文学硕士研究生。

END

 

西部苗族古老歌

扫描二维码购买此书

— 三苗荐读 —

/图片点击·阅读详情/

图片来源:网络

文字来源:张杰(三苗网联络员)

    转藏 分享 献花(0

    0条评论

    发表

    请遵守用户 评论公约

    类似文章 更多